Oorspronkelijk leefden honden in groepsverband en dat maakte een onderlinge communicatie noodzakelijk. De groepsleden zijn namelijk niet gediend bij constante spanning en schermutselingen. Alle energie is hard nodig voor de jacht, de voortplanting en verzorging van de jongen. Daarom gebruiken honden kalmerende signalen.
Hoewel vechtpartijen voorkomen, doen onze honden er alles aan de gemoederen te bedaren. Hun verleden als roedeldier maakt dat ze daar buitengewoon handig in zijn. Ze hoeven vaak maar hele subtiele gebaren te gebruiken om een andere hond gerust te stellen. Ook wij kunnen ons voordeel doen met die lichaamstaal. Door er op te letten, leren we onze honden beter te begrijpen.
Oogcontact vermijden
Aanstaren is voor honden onbeleefd. Een starende blik roept altijd waakzaamheid op en als de starende blik blijft aanhouden, ook agressie. Omdat het voor honden niet efficiënt is voortdurend in een staat van paraatheid te zijn, zorgen ze er vooral door het vermijden van oogcontact voor dat hun goede bedoelingen duidelijk zijn. Daarom draaien honden vaak hun hoofd opzij als er een andere hond langsloopt of zal ze zelf op een andere hond aflopen. Dit om zo een rechtstreekse blink op de ander te vermijden.
Benaderen vanaf opzij
Honden lopen niet in een rechte lijn frontaal op een andere hond af. Ze zorgen ervoor dat ze een ander iets vanaf opzij benaderen. Vaak lopen ze de andere hond iets voorbij, draaien zich dan om en benaderen de ander vanaf opzij. Het hoofd wordt daarbij afgewend en oogcontact vermeden. Zo zeggen honden tegen elkaar dat ze wel geïnteresseerd zijn, maar zich niet willen opdringen. Pas als de ander ingaat op de toenadering – en ook dat gebeurt vaak weer met subtiele signalen – zal er weer actie worden ondernomen.
Goed kijken
Als je goed kijkt naar een groepje honden die elkaar niet kennen of waar de onderlinge contacten weleens veranderen omdat ze een gezamenlijke wandeling met hun eigenaars aan het maken zijn, kun je al heel veel van dit gedrag waarnemen.
Vaak is een combinatie van kalmerende signalen te zien. Een hond die zijn rug naar een andere hond toedraait kan daarnaast bijvoorbeeld uitgebreid gaan snuffelen of een plas doen. Wegkijken en gapen gaan ook vaak samen. Net als het vanaf de zijkant benaderen en daarbij snuffelen over de grond.
Slow motion
Snelle bewegingen verraden opwinding. Om een ander te kalmeren, kunnen honden hun bewegingen vertragen. Daarbij blijft hun lichaam zich ontspannen bewegen. Er is dus geen sprake van verstarren.
Vooral als honden aangelijnd elkaar moeten passeren, kun je die vertragende beweging zien. Zo stellen ze de andere hond gerust en kunnen ze elkaar zonder gesnauw passeren. Rustig gaan zitten ligt in het verlengde van de slow motion. De hond geeft daarmee aan niets kwaads in de zin te hebben, laat staan een confrontatie.
Ook gapen is een manier om zichzelf en andere honden gerust te stellen. Het geeft zichzelf ook een stukje ontspanning. Honden kunnen bijvoorbeeld gapen als ze een oefening niet begrijpen of als ze iets niet kunnen overzien.
Hoe sociaalvaardig ben jij?
Hoe beter een hond in zijn sociale vaardigheden is, des te makkelijker hij in het leven staat en goede maatjes zal zijn met andere honden en mensen die hij tegenkomt. Maar ook jij kunt je voordeel ermee doen, met kalmerende signalen. Door ze niet alleen te zien en te herkennen, maar ze ook zelf te gebruiken. Bijvoorbeeld als je weet dat jouw hond langs andere honden moet om bij je te kunnen komen. Als je hem roept, is het goed om te bedenken dat hij wellicht de noodzaak voelt om eerst wat rond te snuffelen, een grote boog te maken en zijn tempo te vertragen, voordat hij naar je kan luisteren. Hij is dan niet ongehoorzaam, maar sociaalvaardig. Hij voorkomt dus dat die andere honden hem een lesje moeten leren. Hij kent de hondentaal goed en laat het goed zien!
Omgekeerd kun je ook gebruik maken van deze signalen door nooit recht, maar altijd zijdelings en met een iets afgekeerd lichaam op een hond af te lopen. Kijk hem niet in de ogen, maar langs hem heen. Je kun de hond zo zelf de afstand en toenadering tot je laten bepalen. Als hij dan bij je komt, kun je vanaf de zijkant laten snuffelen en z’n hals aaien. Het liefst hurkend en iets van hem afgebogen, waarbij je oogcontact blijft vermijden. Dan heb je grote kans dat je snel vriendjes met hem/haar wordt.
Door zelf heel bewust gebruik te maken van kalmerende signalen kun je bange of wantrouwende honden op hun gemak stellen.